Depressieve pubers

De meeste pubers doen het wel eens: met slaande deuren weglopen, spijbelen en experimenteren met drank en drugs. Ze zijn ook wel eens pessimistisch en zwaarmoedig en willen alleen maar hangen op de bank. Maar een jongere die langere tijd somber is of zich blíjft afzetten tegen de wereld, heeft mogelijk een depressie. Volgens onderzoeken heeft 3 tot 8 procent van de jongeren tussen 12 en 18 jaar een depressie. Nog veel meer jongeren hebben mildere depressieve klachten. Meisjes hebben tweemaal zo vaak last van een depressie als jongens.

Jongeren met een depressie voelen zich langere tijd rot, neerslachtig en lusteloos. Ook zijn ze vaak verdrietig en hebben huilbuien. Het loopt niet lekker op school, thuis en met vrienden. Ze zien de toekomst somber in. Een jongere met een depressie heeft de neiging zich te isoleren. Sommigen gaan blowen of drinken. Ook piekeren, faalangst, gevoelens van wanhoop en besluiteloosheid komen veel voor.

Een depressie gaat ook gepaard met lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, gebrek aan energie, hoofdpijn en vage buikklachten. De ene jongere heeft geen zin om te eten, de andere eet juist extreem veel. Dat kan samengaan met enorm afvallen of aankomen. Veel meer slapen dan gebruikelijk en toch de hele dag moe zijn of juist erg weinig slapen horen er ook bij. Deze lichamelijke klachten komen bij gewoon 'puberen' minder vaak voor. De depressie komt vaak ook tot uiting in schuldgevoelens en het gevoel tekort te schieten. Depressieve jongeren hebben meestal een negatief zelfbeeld. Ze voelen zich mislukt, minderwaardig aan hun leeftijdsgenoten en buitengesloten. Ook met hun uiterlijk zijn ze ongelukkig.

Jongeren met een depressie kunnen zo somber worden dat ze niet meer willen leven. Soms loopt dat uit op een poging tot zelfdoding. Van alle 12- tot 18-jarigen heeft bijna 1 op de 20 één of meerdere suïcidepogingen gedaan.
Jongeren met een depressie verbergen en ontkennen vaak hun depressieve gevoelens. Dat maakt de depressie moeilijk te herkennen.

Zo kan de puber zijn depressieve gevoelens met negatief gedrag overschreeuwen, overigens zonder dat bewust te doen. De jongere is dan prikkelbaar, agressief, vijandig, voortdurend onrustig en maakt veel ruzie. Ook is hij voortdurend op zoek naar afleiding, bijvoorbeeld in de vorm van feesten, drank en drugs, gevaarlijk (seksueel) gedrag en - in het uiterste geval - criminaliteit. De jongere zet zich af tegen de omgeving en zendt het signaal uit niets of niemand nodig te hebben. Dit ‘afzetten tegen’ komt vaker voor bij jongens. Meisjes trekken zich eerder terug, en worden stil, somber of angstig.
Jongeren met een depressie zijn vaak ook lusteloos en lamlendig. Ze kunnen een houding aannemen van eindeloze verveeldheid en afwijzing van de buitenwereld. Ook dat is een manier om de sombere stemming te verbergen. Deze houding gaat meestal samen met een groot gebrek aan inzet voor werk of school, slecht voor zichzelf zorgen en asociaal gedrag.

Bijna alle jongeren met een depressie hebben leerproblemen en - daardoor - slechte schoolresultaten. Ze kunnen zich slecht concentreren en hebben weinig energie, waardoor ze hun huiswerk niet afkrijgen of niet goed maken. Ook spijbelen ze vaak. In de klas of op hun werk gedragen ze zich afwezig, ongeïnteresseerd of onbeschoft.
Depressies bij jongeren hangen samen met de puberteit, maar worden ook veroorzaakt door een combinatie van sociale, psychische en biologische factoren. De belangrijkste sociale factoren zijn traumatische ervaringen. Echtscheiding van de ouders, het verlies van een familielid, een ernstige ziekte, seksueel geweld of pesterijen, het kan allemaal lijden tot een depressie. Ook karaktereigenschappen zijn van invloed op het ontstaan van een depressie. Depressieve jongeren besteden meer aandacht aan negatieve informatie. Zij leggen de schuld van teleurstellingen bij zichzelf. Ze hebben vaak een negatief zelfbeeld en hebben moeite met problemen oplossen. Jongeren met depressieve ouders hebben meer kans op het krijgen van een depressie. Erfelijke belasting speelt daarbij een rol.Depressies bij jongeren zijn te behandelen met therapie. Medicatie bij depressieve jongeren wordt alleen voorgeschreven als andere therapieën onvoldoende werken.