Postpartum depressie
Wat is een postpartum depressie?
Veel vrouwen hebben de eerste dagen na een bevalling snel last van spontane huilbuien, prikkelbaarheid en slaapproblemen. 'Kraamtranen' of 'babyblues' worden die dagen wel genoemd. Meestal gaat dit vanzelf over. Ben je maandenlang somber, prikkelbaar, angstig en neerslachtig? Dan kan het zijn dat je een postpartum depressie hebt.
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
- Ongeveer 40 tot 80% van alle vrouwen die een kind krijgen, heeft last van babyblues. De kraamtranen beginnen meestal rond de derde tot vijfde dag na de bevalling en horen na twee weken te zijn verdwenen.
- Ongeveer 10% tot 20% van alle pas bevallen vrouwen ontwikkelt een postpartum depressie. Dit zijn jaarlijks 23.000 Nederlandse moeders. Meestal is dit in de eerste 3 maanden na de bevalling.
- 5 tot 10% van de partners krijgt een depressie rondom de geboorte van een kind. Meestal in de derde tot negende maand na de bevalling.
Bron: Ouders van nu,Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap en Trimbos
Een postpartum depressie is hetzelfde als een postnatale depressie. Postpartum betekent 'na de bevalling'. Postnataal betekent 'na de geboorte'. Deze laatste term wordt tegenwoordig steeds minder gebruikt omdat ‘postnataal’ de indruk wekt dat de baby depressief is en niet de moeder.
Symptomen postpartum depressie
Bij een postpartum depressie horen klachten. Soms ervaar je direct klachten, terwijl ze in andere gevallen pas na enkele weken optreden, bijvoorbeeld wanneer je stopt met borstvoeding geven of weer gaat werken. Klachten die bij een postpartum depressie voorkomen, zijn onder andere:
- Je voelt je somber en hebt nergens zin in, en komt nergens aan toe.
- Je hebt weinig plezier van je baby, of ervaart zelfs heftige gevoelens van afkeer of haat jegens je baby.
- Je mist het 'moedergevoel' of bent juist overbezorgd voor je baby.
- Je bent extreem moe en lusteloos.
- Je hebt huilbuien.
- Je bent prikkelbaar of zelfs agressief, wat zich kan uiten in schelden, het maken van verwijten of er niet tegen kunnen dat je baby huilt.
- Concentreren gaat moeilijk, je bent in de war en vergeet veel.
- Je slaapt weinig en slecht, of juist heel erg veel. Ook als je baby wel goed slaapt.
- Je hebt geen zin in eten of juist heel veel zin in eten.
- Je hebt weinig zelfvertrouwen, het gevoel niets waard te zijn, en denkt dat je niet geschikt bent als moeder.
- Je hebt een leeg gevoel vanbinnen, je voelt geen band met je baby.
- Je voelt je machteloos, wanhopig en angstig, en piekert veel, bijvoorbeeld over je gevoelens voor je baby.
- Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid komen voor.
Veel van deze klachten lijken normaal. Als ouder van een baby heb je vaak te weinig slaap, dus het is geen wonder dat je moe bent. Een baby is ook erg kwetsbaar, dus het is normaal dat je bezorgd bent. Maar bij een postpartum depressie zijn de klachten zo erg dat je je dagelijkse taken niet meer normaal kunt uitvoeren.
Je kunt zo somber zijn dat je denkt dat jij of je baby beter dood kunnen zijn. Herken je dit? Schakel dan direct deskundige hulp in, zoals je huisarts of een instelling voor geestelijke gezondheidszorg in de buurt.
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
Sommige vrouwen krijgen ook last van waanbeelden en verliezen het contact met de werkelijkheid. Dit kan wijzen op een postpartum psychose. Een postpartum psychose is een zeldzame, maar ernstige aandoening. Je denkt bijvoorbeeld dat je baby niet van jou is. Of je ziet dat je de baby van de commode laat vallen. Denk je dat je hier last van hebt of vermoed je het bij een naaste: Schakel direct deskundige hulp in.
De kraamvisite ging weg en mijn man moest weer aan het werk. Ik begon me steeds meer somber en verdrietig te voelen. Ik vond het oneerlijk dat het zo moeizaam ging. - Lees het hele ervaringsverhaal
Postpartum depressie bij mannen
Mannen kunnen ook een depressie krijgen rondom de geboorte van een kind. De symptomen komen overeen met de eerder genoemde symptomen, maar bij mannen uit een postpartum depressie zich soms anders dan bij vrouwen. Mannen geven minder snel aan dat zij somber of verdrietig zijn, maar zeggen eerder zich gefrustreerd of boos te voelen. Mannen hebben bij een postpartum depressie vaak last van:
- Boosheid
- Irritatie
- Risicovol gedrag, zoals meer alcohol drinken of drugs gebruiken
- Afstand nemen van het gezin, bijvoorbeeld door meer te gaan werken of sporten
- Lichamelijke symptomen, zoals hoofdpijn en buikpijn
Oorzaken postpartum depressie
Een postpartum depressie ontstaat meestal door een combinatie van factoren: lichamelijke oorzaken, ervaringen en persoonlijke eigenschappen.
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
Wanneer depressie in je familie voorkomt of wanneer je zelf al eens een depressie hebt doorgemaakt, heb je een verhoogde kans om een postpartum depressie te krijgen. Verder kun je eerder een postpartum depressie krijgen wanneer je lichamelijk en emotioneel uitgeput bent.
Hormonen lijken ook invloed te hebben op het ontwikkelen van klachten na de geboorte van je kind. Bijvoorbeeld het gevoelig zijn voor stemmingswisselingen rondom de menstruatie, verhoogt de kans op depressieve klachten. Hoe hormonen invloed hebben op het krijgen van een postpartum depressie is nog niet precies bekend.
Ervaringen of gebeurtenissen die je leven opeens erg veranderen (zogenaamde 'life events'), verhogen de kans op het krijgen van een depressie. Het krijgen van een kind is zo’n ‘life event’. Als er daarnaast nog iets anders ingrijpends gebeurt, neemt de kans op een postpartum depressie toe. Denk aan gebeurtenissen zoals:
- Het overlijden van een dierbare.
- Een verhuizing.
- Relatieproblemen of een partner die je weinig steun geeft tijdens of na de bevalling.
En soms heeft de postpartum depressie te maken met onverwerkte ervaringen uit je verleden. Ook onderstaande gebeurtenissen rondom je zwangerschap en bevalling kunnen de kans op een postpartum depressie vergroten:
- Je zwangerschap verloopt moeilijk.
- Er moet onverwacht medisch ingegrepen worden bij je bevalling.
- Je baby moet na de bevalling in het ziekenhuis blijven.
Bepaalde persoonlijke eigenschappen kunnen iemand extra vatbaar maken voor het krijgen van een postpartum depressie, zoals slecht nee kunnen zeggen en gevoelens moeilijk kunnen uiten.
Of heb je hoge verwachtingen van het ouderschap? En stel je hoge eisen aan jezelf? Het blijkt dat vrouwen met deze eigenschappen gevoelig zijn voor een postpartum depressie. Zo stel je je misschien voor dat de zorg voor je baby vanzelfsprekend gaat. Het verschil tussen je verwachtingen en de werkelijkheid is dan erg groot. Vooral als je baby bijvoorbeeld veel huilt of vaak ziek is.
Behandeling postpartum depressie
Een postpartum depressie is goed te behandelen. De behandeling kan bestaan uit gesprekstherapie, medicijnen of een combinatie van beide.
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
Gesprekken met een psycholoog helpen meestal goed. Een bekende vorm van gesprekstherapie is cognitieve gedragstherapie. Gesprekken kunnen ook plaatsvinden met een praktijkondersteuner in je huisartsenpraktijk die gespecialiseerd is in psychische klachten (POH GGZ).
Als de klachten ernstig zijn, is een combinatie van psychotherapie en medicatie vaak het beste.
Wanneer gesprekstherapie alleen niet voldoende is, kunnen antidepressiva helpen. Antidepressiva werken in op de stoffen in je hersenen die gevoelens en stemmingen bepalen. Tegenwoordig kun je soms antidepressiva gebruiken én borstvoeding geven. Vraag eerst aan je arts of het in jouw situatie ook mogelijk is. Kijk op antidepressiva.nl of depressievereniging.nl voor onafhankelijke informatie over medicatie.
Soms krijg je kalmerings- of slaapmiddelen van je arts. Deze medicijnen werken direct en helpen tegen slapeloosheid, angstgevoelens, spanning en onrust. Je gebruikt deze medicijnen meestal niet langer dan een paar weken.
Wanneer je een postpartum depressie hebt doorgemaakt, heb je een verhoogde kans dat je na een volgende zwangerschap hier weer last van krijgt. Maar door op de signalen te letten en tijdig aan de slag te gaan met een behandeling, zoals psychotherapie en/of medicatie, kunnen veel problemen worden voorkomen. Enkele algemene tips zijn:
- Neem tijdens je zwangerschap en na de bevalling veel rust.
- Maak duidelijke afspraken over wanneer en hoe lang je kraambezoek komt.
- Voorkom ingrijpende veranderingen, zoals de start van een studie of een verhuizing.
Hulp bij postpartum depressie
Als je psychische klachten na je bevalling hebt, dan is het belangrijk om daar iets aan te doen. Een postpartum depressie gaat over. Maar hoe eerder je hulp en steun vraagt, hoe sneller het herstelproces zal verlopen:
- Neem contact op met je huisarts, of vertel je gynaecoloog of verloskundige hoe je je voelt. Deze professionals helpen je de juiste zorg te krijgen.
- Voor naasten die zich zorgen maken is er de hulplijn MIND Korrelatie. Via de telefoon, chat, Whatsapp of e-mail luisteren, adviseren we en verwijzen we zo nodig door naar passende hulp.
Het kan helpen om te praten met anderen die een postpartum depressie hebben doorgemaakt. Het helpt je om je klachten te begrijpen en accepteren én om weer zelfvertrouwen te krijgen.
- De Depressievereniging biedt supportgroepen, een depressielijn en een digitaal platform voor (naasten van) mensen met een depressie: Depressie Connect.
- Stichting Me Mam wil moeders, die na een bevalling psychische klachten ervaren, beter ondersteunen in het herstelproces. Dus heb jij als moeder te maken met psychische klachten na je bevalling, dan is dit voor jou het platform.
Tips voor naasten van iemand met een postpartum depressie
Wanneer je partner of iemand anders in je naaste omgeving een postpartum depressie heeft, is dat ook moeilijk voor jou. Veel partners, familieleden of vrienden maken zich zorgen en voelen zich verdrietig. Het kan ook zijn dat je onmacht voelt, omdat je het gevoel hebt weinig invloed te hebben op de situatie. Met deze tips hopen we dat je je naaste zo goed mogelijk kunt steunen en daarnaast goed voor jezelf zorgt:
- Zoek hulp wanneer je je zorgen maakt: Soms ontkennen vrouwen met een postpartum depressie hun gevoelens. Ben je toch bezorgd dat er iets aan de hand is met je naaste, overleg dan met de huisarts of verloskundige.
- Praat over haar gevoelens en gedachten: De somberheid, futloosheid en het gebrek aan blijdschap over de baby die een vrouw met postpartum depressie ervaart, staan in tegenstelling tot de verwachte roze wolk. Daarom heeft een vrouw met postpartum depressie vaak last van sterke gevoelens van schaamte en schuld. Help je naaste om te praten over de negatieve gevoelens. Dit kan namelijk erg opluchten.
- Luister: Misschien vind je het lastig voor te stellen dat je naaste zich zo somber voelt, omdat je zelf veel blijdschap voelt over de komst van de baby. Erken haar depressieve gevoelens, toon begrip en luister serieus zonder goedbedoelde adviezen te geven.
- Neem zorg uit handen: Biedt zoveel mogelijk ondersteuning en praktische hulp. Overleg wat je voor je naaste kunt doen in het huishouden of in de zorg voor de baby en eventuele andere kinderen. Laat haar merken dat ze er niet alleen voor staat en gun haar regelmatig tijd voor zichzelf.
- Begrijp prikkelbaarheid en agressie: Prikkelbaarheid en agressieve buien kunnen horen bij de depressie. Wanneer deze uitvallen zich op jou richten is dat natuurlijk heel vervelend. Maar bedenk dat deze buien op jou gericht zijn, omdat zij zich veilig bij je voelt en zich durft te uiten.
- Verzamel informatie: Zoek meer informatie over postpartum depressie, zodat je zo goed mogelijk begrijpt wat er aan de hand is met je partner, familielid of vriendin.
- Zoek steun voor jezelf: Wanneer je partner of iemand anders in je naaste omgeving een postpartum depressie heeft, kan het zijn dat je zelf ook klachten ervaart, zoals verdriet, stress of somberheid. Zoek dan steun bij vrienden, familie of de hulplijn MIND Korrelatie. De hulpverleners geven je gratis adviezen en verwijzen, als dat nodig is, door naar andere hulpverleners.
