De ingrediënten van mijn cocktail

Een 'feest' van herkenning maar ook een wereld die voor me open ging. De ervaringsverhalen die ik heb gelezen de keren dat ik in een diep dal zat, hebben me geen zak geholpen. Of soms een beetje geholpen en een zaadje geplant. Of ze hebben me zelfs geïnspireerd tot wat uiteindelijk mijn gereedschappen zijn om me op z'n minst oké te kunnen (blijven) voelen. Of zelfs écht goed! Ik wil hier graag ervaringen delen vanuit mijn herstelproces. 

Depressie, een ding dat echt ongelooflijk ongrijpbaar en onbegrijpelijk is als je er nooit mee te maken hebt gehad. Het probleem dat iedereen die het heeft meegemaakt je op een andere manier zal uitleggen. Depressie. Somberheid. Dat plakkerige stroperige akelige ontwrichtende gevoel dat maar blijft hangen hoe hard je er ook voor probeert weg te rennen, probeer te vluchten of het uit je kop probeert te forceren.. 

Het mooie van een probleem (h)erkennen is dat je een deel van de oplossing in handen hebt. “Ja hoor, het zal wel.” dacht ik toen een psycholoog iets in die richting tegen me zei. Ik keek hem glazig aan terwijl ik hem eigenlijk de huid vol wilde schelden. Ik had zo’n grote walging van die opmerking dat deze veel impact heeft gemaakt. 

Dat sterke gevoel dat toen uit m’n tenen kwam, daar denk ik nog regelmatig aan. Want dat heeft me achteraf gezien veel geholpen. En nu weet ik dat het klopt. Als ik het probleem niet erken of niet eens herken, dan kan ik eigenlijk niet goed aan een oplossing* werken. 

Het ‘probleem (h)erkennen’ kan ik ten eerste uitleggen als dat ik het grotere probleem zal moeten erkennen dat ik toch echt ziek ben. Dat lukte afgelopen keer wel...er was ook geen ontkomen aan want er kwam niks meer uit m’n handen, hoofd of hart. Ik had geen zin meer om deel te nemen aan m’n eigen leven. Zelfs heb ik momenten gehad dat ik dood wilde. Gelukkig heb ik die niet serieus genomen, ik weet dat die gedachte het niet waard zijn om naar te luisteren. Wel heb ik het hele gebeuren serieus genoeg genomen om me helemaal ziek te melden, in tegenstelling tot de vorige keren. En daar werd in tegenstelling tot wat ik had verwacht niet echt moeilijk over gedaan. Dat ziekmelden schepte de mogelijkheid om deze keer écht aan de slag te gaan met het probleem. En niet een paar weken een gesprekje per week of per twee weken en dan opeens ‘klaar’ zijn als er even niks meer te bespreken is. De depressie heeft zich langzaam opgebouwd, daar kan ik dus niet zomaar van af komen. Het begin was wel moeilijk, want, wat doe je met je tijd als eigenlijk niks wilt. Lopen, lopen, lopen. Dat heb ik veel gedaan. Ik had het gevoel dat ik stilstond, en had blijkbaar daarom een drang om fysiek veel te bewegen. Waar naartoe maakte niet uit.

De tweede uitleg van het ‘probleem (h)erkennen’ is dat ik heb moeten inzien dat ik structureel de verkeerde energie in m’n hoofd pompte. Maar ja, dat zie je niet aan de buitenkant. Dat is niet objectief meetbaar. Laat staan dat je het resulterende gevoel objectief kunt maken als je een paar keer goed in de spiegel kijkt. Ik bleef me slecht voelen, ook al was er geen aanleiding toe. Het gevoel paste dus niet meer bij de situatie, die grijze sluier over alles was nergens voor nodig. Maar krijg die maar eens weg. Oefenen, oefenen, oefenen. Volhardend het tegengestelde in je hoofd pompen. En...ongelooflijk...na een tijdje begon ik het te geloven, en nu weet ik dat dit meer waarde heeft dan jezelf ongemerkt afbranden. Eigenlijk is het best een lekker gevoel dat ik tegenwoordig mezelf minstens zo belangrijk vind als anderen, dat ik van mezelf dingen mag laten om me rustig te kunnen blijven voelen. En dat dit een blijvend dagelijks streven is geworden, wat voor dingen ik op een dag ook moet of wil. Want, morgen is er weer een dag, en voor morgen wil ik ook wat energie bewaren.

Ik heb, zoals ik in de inleiding al vertelde, meer periodes met flink diepe dalen gehad. Zeg maar gerust een flinke depressie. Wat heeft mij deze keer geholpen en waarom zie ik de toekomst met vertrouwen tegemoet? Daar is niet één ding voor aan te wijzen, maar wel een cocktail met een aantal specifieke ingrediënten. Dingen die ik met jullie wil bespreken die deze keer het verschil maken. 

Je ziet het…het is een flinke lijst. Ik ben zeker niet elke dag met alles bezig. Maar als ik me wat minder begin te voelen dan kom ik er toch vaak achter dat ik één van die dingen wat te lang geleden heb gedaan. Of al een tijdje niet een moment in de ochtend heb genomen om 10 tot 20 minuten te mediteren. Het blijft maatwerk en…ook gewoon werk…maar wel werk aan mezelf. Uiteindelijk vind ik dat mezelf waard. En jij bent dat ook zeker waard, ik wens je alle wijsheid, geduld en geluk toe in het ontdekken van jouw mix! 

Mijn persoonlijk ingrediënten

Patronen - Niet alleen het eindeloos invullen van formulieren voor cognitieve gedragstherapie, maar naar de KERN gaan. Wat is hetgeen vaker voorkomt? Wat doe je eigenlijk automatisch ‘fout’ en bij welke situaties moet je dus wat meer op je hoede zijn? Wat kan je er tegenover zetten? [Hier heb ik iemand anders voor nodig gehad die meedenkt. Ik had het geluk om dit bij iemand buiten de reguliere GGZ te kunnen doen, met wie ik niet amper drie kwartier maar ruim vijf kwartier hierop kon doorpraten per sessie. Dit maakte voor mij het verschil, eindelijk kwam ik tot de kern, in tegenstelling tot de jaren hiervoor met therapiesessies die het topje van de ijsberg net raakten]

Mindfulness/meditatie - Herkennen van situaties gaat beter als je ze niet alvast inkleurt voordat of tijdens dat je ze meemaakt. Het klinkt misschien als een zweverige hype**, maar mindfulness heeft mij daar veel in geholpen. (Overigens vertaal ik mindfulness zelf deels in een ochtendmeditatie. Waar ik voorheen alleen maar dacht bij het wakker worden ‘weer zo’n klote ochtend waarin ik me moet haasten, niet wakker wordt, irritaties heb, etc.etc.’ gaat het opstaan nu best prima. Af en toe kan ik het zelfs waarderen, dat is echt ongehoord als je dat vergelijkt met hoe dat twee jaar terug ging)

Eigenwaarde - Voor mij is dit hoe ik mezelf verhoud tot anderen. Het feit dat ik minstens net zo belangrijk ben als iemand anders heb ik heel vaak niet doorgehad. En dit heeft effect op allerlei manieren in m’n leven gehad. Zeker niet alles was altijd slecht daardoor. Maar het maakte m’n leven wel regelmatig minder makkelijk dan misschien nodig. Het doel waar ik vaker aan terugdenk is dat ik me gelijk mag voelen aan de ander. Dat ik zelfs van mezelf kan houden zonder dat ik uitzonderlijke prestaties hoef te leveren. Prestaties die in het verleden ook nog eens vaak bij lange na niet uitzonderlijk genoeg waren. Over ‘water naar de zee dragen’ gesproken ;-)

Voelen - Dit klinkt als een open deur. Maar 'echt' gevoel ervaren was zeker geen vanzelfsprekendheid voor mij. Ik kan het niet goed in woorden vatten, maar lichaamsgerichte therapie (maar ook mindfulness) heeft bij mij een andere deur geopend om iets met gevoel te doen. Naar mijn idee sluipt depressie erin, 't haalt me in, en voor ik het weet blijft de somberheid hangen. 

Lichaamsbeweging - Lichamelijke inspanning zorgt voor afleiding, en soms zelfs voor goede stofjes in je hoofd. Als ik vast zit in m'n hoofd brengt fysiek bewegen me daar weer meer in beweging. Soms is het niet fijn op het moment zelf, maar erna vaak wel. Lichte lichaamsbeweging doe ik door Qi Gong te beoefenen. Mediteren door te bewegen wordt het ook wel genoemd. Bijkomend voordeel: je maakt je spieren wat losser als je het een keer of twee per week doet. Verder in veranderende mate: wandelen, fietsen, hardlopen, fitness.

Affirmaties - Hardnekkige gedachten waar ik echt geen zak aan heb gaan niet altijd zomaar weer weg of komen vaker terug als ik er geen stokje voor steek. Ik zet er nog weleens iets positiefs tegenover en herhaal dat als die rotgedachten er te vaak zijn. Ik ben eigenwijs genoeg om ondermijnende gedachten niet te willen geloven. Eigenlijk zeg ik…ik erken dat je er bent, maar je helpt me niet, ik laat je los. En ik zet er een betere gedachte tegenover. Eentje waarvan ik vind dat het klopt. Oefening baart kunst. Het is alsof ik een uitgesleten pad probeer te vermijden en een nieuwe erin wil laten slijten. Dé manier is er niet. Zeg het eens hardop in de spiegel. Plak een post-it op de koffiepot. Zet het in je agenda…kan jou het schelen, baat het niet dan schaadt het niet ;-) 

Medicatie - Dat duwtje in de rug heb ik blijkbaar nodig. De medicatie maakt me wat actiever en dat maakt voor mij groot verschil. Voorlopig blijf ik ze nemen, stoppen ging een tijd goed, maar uiteindelijk toch niet. Ik had geluk dat het tweede medicijn dat ik probeerde aansloeg. 

Voetnoten

* Oplossing vind ik hier toepasselijk woord, ook in andere zin, namelijk dat in mijn beleving (uiteindelijk!) de depressie als sneeuw voor de zon kan oplossen. Bijna net zo onmerkbaar als dat ‘ie er bij me in was geslopen. Wat niet wegneemt dat de weg naar die oplossing gevoelsmatig oneindig zwaar kan zijn.  

** Mindfulness is wat mij betreft alles behalve zweverig. Als je net zo kritisch bent als ik dan zou je het boek "Mindfulness en de bevrijding van depressie" kunnen lezen. Er wordt tegenwoordig veel onderzoek naar gedaan en ook in de praktijk gebracht, zie bijvoorbeeld UMC Groningen en Radboud universiteit. Ik heb iemand gezocht die een verhaal vertelt die bij me past. Ik hou zelf van een wat meer down to earth benadering en die heb ik gevonden bij de psycholoog waar ik ook in therapie ben. Betreft het woord hype…ik kan niet ontkennen dat het in opkomst is :-) Maar ik denk dat dit een goede ontwikkeling is. Zolang je getraind wordt door iemand die dit goed kan en bij je behoeften aansluit…mensen die vooral weten hoe je wierookstokjes aansteekt heb ik geprobeerd te vermijden...maar misschien dat die benadering voor anderen juist wél goed werkt!