Dag van de Arbeid: 7 inzichten over arbeid als medicijn
De nieuwe Generieke module Arbeid als medicijn helpt behandelaars om werk in te zetten bij behandeling en herstel van geestelijke klachten. Twee experts geven hierbij zeven inzichten.
1. Arbeid is al veel te lang een ondergeschoven kindje in de ggz
Ard van Oosten (psychiater en Programmamanager Arbeid binnen de Parnassia Groep voor Indigo) en Lex Burdorf (professor determinanten van volksgezondheid bij het Erasmus MC) constateren: te lang zijn we voorbijgegaan aan de belangrijke rol van arbeid bij behandelingen in de ggz. Van Oosten: “We bespreken het te weinig en hebben er te weinig kennis van. Daar maken we ons grote zorgen over.” Burdorf: ”Mensen die werkloos worden, gaan zowel mentaal als fysiek heel snel achteruit. Het leidt zelfs tot harde aandoeningen, zoals een hartaanval.”
2. Arbeid heeft aantoonbaar effect op het herstelproces
“Depressieve mensen, waar we ons vooral op richten, trekken zich terug, hebben een lage zelfwaardering en zijn ernstig vermoeid”, analyseert Burdorf. Groot onderzoek onder langdurig werklozen bevestigt dat werk hiertegen helpt. “Mensen die aan werk kwamen, gingen sprongen vooruit in hun gezondheid. Fysiek, maar vooral mentaal: zelfwaardering, controle over het eigen leven terugkrijgen en gelukkig zijn. Werk je daarnaast ook aan je gezondheid, dan blijkt dat zeer effectief te zijn.”
3. Werk kan zowel de oorzaak als de oplossing voor het probleem zijn
“Net zoals een normaal medicijn kan ook werk ziekmakend zijn als je het verkeerd inzet”, weet Van Oosten. De oplossing: werk uitvoeren op een manier die beter bij je past en op een manier die energie oplevert. Burdorf: “Je moet niet even rustig aan doen, maar je moet leren hoe je in je werk moet functioneren. Pas je deze omstandigheid én de cliënt een beetje aan, dan krijg je al snel weer toekomstperspectief.”
4. Iedere cliënt heeft zijn eigen recept nodig
De module ‘Arbeid als medicijn’ geeft behandelaren geen pasklare antwoorden, maar handvatten voor de vragen die zij aan cliënten kunnen stellen. Zo helpt het volgens Van Oosten professionals om arbeid per cliënt zo effectief mogelijk als medicijn in te zetten. “Aan de ene kant biedt dit een kapstok voor het gesprek met de cliënt, aan de andere kant daagt dit mensen uit om een concreet stappenplan richting herstel te maken.”
5. De module is geen eindproduct, maar een begin
Experts, ervaringsdeskundigen en cliënten zijn hoopvol over de module, die enkel uit elementen bestaat waarvan de werking al bewezen is. Niettemin is er altijd ruimte voor verbetering, onderstreept Van Oosten. Bovendien is de module geen oplossing op zich, maar een aanleiding om de grotere context te verbeteren. Burdorf: “Arbeidsomstandighedenzorg is volledig geprivatiseerd, terwijl gezondheidszorg grofweg een collectieve voorziening is. Daar zit een heel erg grote kloof tussen, tenzij werk onderdeel is van de behandeling. En daarin zit de grote innovatie van deze module.”
6. Het medicijn is makkelijk toe te dienen
Behandelaars mogen niet zeggen: ik denk dat u weer geschikt bent om te gaan werken. Om arbeid toch te betrekken bij herstel, krijgen cliënten een gespreksleidraad mee om zich voor te bereiden op het gesprek met de behandelaar. De behandelaar kan op zijn beurt bij de intake goed rekening houden met de arbeidssituatie en dit meenemen in het behandelplan. Van Oosten: “Het is geen rocket science, maar als je het doet, dan kan het een groot verschil maken.”
7. Iedereen is medeverantwoordelijk
Hoewel de keten van betrokkenen lang is, kun je er als behandelaar toch voor zorgen dat je advies over arbeid écht overgenomen wordt. Laat cliënten bijvoorbeeld zelf contact opnemen met de bedrijfsarts of werkgever. Ook kun je afspraken maken welke informatie de behandelaar doorgeeft aan de bedrijfsarts. Burdorf adviseert om de cliënt verantwoordelijk te maken voor zijn eigen herstel. “We hopen dat cliënten die stap nemen, in plaats van achterover leunen en zeggen: ja, ik loop bij een psychiater, dus ik kan niets.”
